Twitter mbylli llogarinë e presidentit të SHBA Donald Trump në këtë platformë. A ndihmon kjo për të luftuar urrejtjen dhe nxitjen e urrejtjes në internet?

#AfDRausAusTwitter dhe #AfDTwitterBanNow, këto dy hashtag-e që kërkojnë përjashtimin e AfD qarkullojnë në twitter dhe u përdorën gjatë fundjavës së kaluar aq shpesh, saqë përfunduan tek shfaqja e tendencave. Të frymëzuar nga bllokimi i llogarive të Donald Trumpit në twitter, edhe në Gjermani janë shtuar zërat që kërkojnë shuarjen e llogarive të populistëve të djathtë dhe anëtarëve ekstremistë të djathtë të partisë Alternativa për Gjermaninë, AfD.

Mediat sociale, sidomos Twitter dhe Facebook, kanë ndihmuar rritjen e aktorëve politikë si Trump dhe AfD. Me twitter-at e tij, Trump arriti së fundmi të kishte 88 milionë ndjekës. Edhe AfD ka përfituar shumë nga Twitter and Co, sidomos në vitet e para të krijimit, i tha DW studiuesi i shkencave të komunikimit, Jonas Kaiser: “Në fillim, kur partia nuk kishte përfaqësim shumë të madh, mediat sociale ndihmuan shumë për të mobilizuar njerëzit”. Kjo ndodhi për shembull gjatë krizës së refugjatëve në vitin 2015.

Ndërkohë AfD ka zenë vendin e vet në sistemin politik të Gjermanisë. AfD është madje partia më e madhe opozitare në parlamentin gjerman, Bundestag. Përfaqësues të partisë bien herë pas here në sy kur shfaqen në mediat sociale, kur krijojnë polarizime dhe duan të diskretitojnë kundështarët politikë dhe gazetarët.

Numri i llogarisë së Donald Trumpit u mbyll javën e kaluar, pas trazirave të zhvilluara në Kapitol në Uashington, me argumentin: “Twitter nuk mund të përdoret për “të nxitur dhunën”.

Shumë eskpertë si Jonas Kaiserit e vlerësojnë nxjerrjen e Trumpit jashtë nga twitter si hap “të drejtë dhe të rëndësishëm”. Rreziku për demokracinë është shumë i madh kur përhapet vazhdimisht pretendimi i zgjedhjeve gjoja të vjedhura.

Akt censure?

Një hap i tillë është njëkohësisht problematik, sepse i mbyll një kanal të rëndësishëm komunikimi një presidenti të zgjedhur. Kandelarja gjermane Angela Merkel, shprehu skepticizmin për bllokimin e përhershëm të aksesit në twitter për Trumpin. “E drejta themelore për lirinë e fjalës ka rëndësi themelore,” tha zëdhënësi i saj, Steffen Seibert.

Në mënyrë të ngjashme kritike u shpreh në twitter edhe opozitari rus, Alexej Nawalny. Ai e vlerëson mbylljen e llogarisë si “akt censure”, shkaktuar nga arsye emocionale dhe me motive politike. Ai kritikon më tej se nuk është transparente për të parë se kush i merr vendime të tilla në twitter dhe mbi ç’bazë dhe pse aktorë të tjerë, si përshembull presodenti rus Vladimir Putin, nuk përjashtohen njësoj si Trump.

Hapi i marrë nga twitter-i duket se ka pasur pasoja indirekte tek përdoruesit e tjerë konservatorë të twitterit. Disa prej tyre humbën gjatë fundjavës mijëra ndjekës. E paqartë është nëse kjo ka të bëjë me lamtumirën që shumë konservatorë i lënë twitterit, apo me rregullat jo transparente të twitterit.

Përjashtimi nga platforma funksionon

Pavarësisht nga kjo, studimet dhe shembujt konkretë tregojnë se e ashtuquajtura “deplatforming- përjashtimi nga platforma” funksionon parimisht, të paktën për përdoruesit që janë ekstremistë të djathtë. Deplatforming quhet procesi teknik që bllokon aksesin në mediat sociale dhe nuk lejon përdoruesit e tjerë të mbërrijnë tek përmbajtje të caktuara. Në këtë përfundim vjen një studim i bërë dhjetorin e kaluar nga Instituti për demokraci dhe shoqëri civile (IDZ) në Jenë. Sipas tij, përjashtimi nga platforma u vë kufirin forcave molibiluese të aktorëve qendrorë estremistë të djathtë në Gjermani, duke u “hequr nga dora një burim të rëndësishëm të inskenimeve që bëjnë: Tërheqjen e vëmendjes”.

Në këtë studim nuk është përfshirë AfD, me qëllim, thotë bashkëautori Maik Fielitz. Sepse nuk mendohet se ekziston mundësia që partia të përjashtohet e gjitha nga Facebook-u dhe twitteri. “AfD është partia e facebook-ut, me numrin më të madh të ndjekësve, që e dinë mirë sa e rëndësishme është kjo platformë për ta,” thotë Fielitz. Prandaj ajo e ushtron aktivitetin e saj në mediat sociale me kujdes dhe duke e përshtatur si duhet gjuhën që përdor.

Kjo gjë nuk ndodh në SHBA, thotë studiuesi i shkencave të komunikimit, Jonas Kaiser, duke pasur parasysh shembullin amerikan të ekstremistit dhe ideologut të teorive konspirative, Alex Jones. Para se të bllokohej aksesi i tij në youtube, ai kishte arritur numrin e abonuesve në 2,3 milionë. Kështu që ai ndërroi portalin duke shkuar tek portali me video, Bithute, ku ka arritur të ketë vetëm 110 mijë ndjekës, thotë Kaiser. Pra shumë më pak se më parë. Më parë mendohej se ekstremistët i marrin me vete idhtarët kur ndërrojnë platformë. Por faktikisht vetëm pak vetë e hedhin këtë hap. Ndërkohë në SHBA janë krijuar disa rrjete alternative për ekstremistët e djathtë dhe aktorët me orientim të djathtë.

Qendra evazive për ekstremistët

Këto platforma alternative, të vogla zgjidhen shpesh si vende ku mund të merret frymë lirisht. Që kur Trumpi u bllokua në twitter, shërbimet me postimin e videove live siç është Dlive, kanë pasur rritje të dukshme. Edhe disa nga ekstremistët që u futën në Kapitol, postuan xhirimet në Dlive. Shërbimet si Dlive, janë shpesh më pak të rregulluara se sa twitter dhe facebook. Ato bëjnë reklama duke thënë se tek platformat e tyre mund të thuash çfarë të duash, pa asnjë lloj kufizimi. Si rezultat, përmbajtjet në këto platforma janë shumë më radikale se sa tek platformat e etabluara. Kjo mund të shkaktojë në fund fare radikalizimin e mëtejshëm të çdo përdoruesi, që i kthen kurrizin rrjeteve të njohura dhe transparente siç është twitter dhe gjen rrugën për të shkuar tek alternativat radikale. Sidoqoftë, edhe vetë Dlive, i pati mbyllur llogarinë mohuesit të Holokaustit, Nick Fuentes.

Megjithatë, nëse twitter dhe facebook-u vazhdojnë të bllokojnë gjithnjë e më shumë llogari, ekziston rreziku i krijimit të botëve paralele. Që tani kanë filluar të funksionojnë rrjete sociale sipas parimit të flluskave filtruese: me të cilat kërkohet që konsumatorët të qëndrojnë sa më shumë në rrjet, dhe algoritmet kërkojnë për ta përmbajtje të përshtatshme emocionale, duke prodhuar një flluskë filtruese e cila nuk mund të depërtohet nga asgjë që është në kundërshtim me bindjet e konsumatorit.

Maik Fielitz nga Instituti për demokraci dhe shoqëri civile nuk e vlerëson ndarjen e sferave në internet si diçka patjetër negative. Rrjetet sociale jetojnë ashtu pa konflikte; aty nuk zhvillohet vërtet ndonjë këmbim mendimesh. “Ka kohë që në internet ekzistojnë online publikime të pjesshme,” thotë Fielitz. “Megjithatë ka mjaft vende ku do të zhvillohet dialogu.” Një rol të rëndësishëm luajnë këtu mediat klasike, si gazetat dhe radiot. Ato, thotë Fielitz, duhet të krijojnë një diskutim të shumëllojshëm, në mënyrë që mediat sociale të kthehen në rolin fillestar për të cilin janë krijuar: për krijimin privatisht të rrjeteve./DW/